Хоосон хоносон нь

/фельетон/
Малчин би мах идэлгүй мацаг барьж, хүйтэн намраар халуун шөл ууж чадалгүй долоо хонолоо. Тогоо тослох малгүйдээ биш л дээ, тоо бодож тооцоолуур ашиглаж амжихгүйгээсээ болоод өлсөж байна гэвэл та итгэх үү.

Хөдөө хөхөрч гадаа гандаж яваа надад ямар юмных нь улс төр хэрэг байхав, угаасаа ухаж ойлгоё гэсэн ч толгой хүрэх биш гээд санаа амар явдаг байсан цаг ард улирчихаж. Их хурлын эрхэм гишүүдийн шийдвэр ингэж өдөр тутмын амьдралд минь нөлөөлнө ч гэж яаж мэдэхэв. Энийг нь мэдсэн бол эртхэн дунд хүүгээ сургууль соёлоор явуулж, улс төрд шургуулах минь яав даа ч гэж бодогдох шиг.

Ямартаа ч ямаанд мөнгө өгөх тогтоол батлахаар нь энэ шинэ сонгогдсон түшээдийг овоо ухаантай, бүр малд хайртай сүрхий хүүхдүүд юм гэж нэлээн тоож байлаа. Яваандаа хонин толгойгоор мөнгө батлуулж, хайчилсан ноосныхоо зөрүүг нэхэмжлэх юм хуна ч гэж санаж явлаа. Гэтэл одоо мал болгоныг коодлож, компьютерын цахим сүлжээ гээч юманд оруулахаар ярьж байгаа гэнэ. Бүр хууль гаргах гээд цагаан дээр хараар бичээд хэлэлцүүлээд эхэлчихсэн, маргаж мэтгэлцэж байгаа юм гэсэн. Түүнийг нь манай сумын засаг дарга өлгөж аваад хуулийн бэлтгэл ажлыг эртнээс хангана, аливаа шийдвэрийг гарсан хойно нь биш, гарахаас нь өмнө хэрэгжүүлэх нь хууль гууль болохоос урьдчилан сэргийлэх чухал арга гэх мэтээр ухуулж, манийгаа ганц сайхан чангалж байна.

Засаг даргын маань буруу ч юу байхав, саяхан ямааны хууль батлагдангуут айлуудын борлон арав үржин сандаргаж, нуусан дарсан мялангууд нугаар нэг тарсан болохоор чухам эртнээс бэлтгэл базааж байгаа нь энэ. Хамгийн түвэгтэй нь мал болгонд регистрийн дугаар олгох ажил байна. Бас нэр давхардана гэж нэг айхтар юм байна. Хонинд л гэхэд бор халзан, судаг цагаан, судалт халтар, ухаа ягаан, хажиг хар, бор толгойт, борлог хялман гээд л хэлдэг хэдэн нэр үндсэндээ дуусчихаж байгаа юм. Төдийгөөс өдий хүртэл бүх малаа нэрлэж явсан биш, сүргээсээ сондгой хэдийг нь энэ мэтээр нэрлээд л ирсэн, болоод л явсан. Тэглээ гээд буурлын буян харьж, буянт мал хорогдсон удаагүй.

Будилж мунгинаж байж нэрээ нэг юм болголоо гэхэд толгой мал болгоныхоо төрсөн он сар өдрийг цээжилнэ гэдэг чухам насаараа мал дагаж, нар салхинд гандсан над шиг хүний бардаг ажил биш бололтой. Нэг их шуурганаар төллөсөн юм даг, чухам хэдэн байлаа даа гээд л хэлэхээр сумын дарга, тоо бүртгэгч хоёр жигтэйхэн уурлана. “Та ямар өнгөрсөн зуунд амьдарч байгаа биш” гэж ирээд л аашилна. Данс тооцоо будилуулж, давхардал үүсгэлээ гээд л хангинана. Зөвхөн мянгын тал малтай манайд долоо хоног саатаж байж нэг юм коодлосон гэж бодоход саахалтын баян Болдынд сар гаруй өнжихөөр болж таарч байна. Манай сум гэрэл цахилгаангүйг хэлэх үү, асаасан мотор нь ердөө таван цаг болоод унтарна, тэр хооронд өнөө нэр ус нь тохирч өгөхгүй, он сар нь зөрнө үгүй мөн явдалтай ажил болж байна даа харин ч нэг.

Маний мунгинах ч яахав дарга нарын яриад байгаа шиг коодлож бүртгэж, тоо компьютерын сүлжээнд орууллаа гээд малын хулгай багасч л байвал болох нь тэр, гэхдээ л цөлх миний тархи хүрэхгүй юм их байна. Харин яг энүүхэндээ гэхэд яршиг түвэг удсан, явдал суудал ихтэй нэг ажил байна. Идшинд мал муулах бүрт сумын төв орж, оочерлож байж бүртгэлийн байцаагчтай уулзан, өргөдөл бичиж бүртгэлээс хасуулна гэдэг хэдэн малын араас борви бохисхийлгүй явж бор хоногийг өнгөрөөдөг над шиг хүнд ярвигтай нь дэндсэн явдал болоод байна. Ямар сайндаа л төв орж, тогоо тослох сувай халзангаа цахим бүртгэлээс хасуулж чадалгүй долоо хонохов дээ. Хэрэв хасуулахгүй гаргачихвал “амьд” гэж алдаа заагаад, аймгийн цахим тооцоог вирустүүлчдэг юм гэсэн. Сувай халзангаа барьж уяад долоо хонолоо, сумын төв тоггүй сурагтай, одоо яахвээ түшээд ээ!